บทความพิเศษ อนุรักษ์กล้วยไม้รองเท้านารี สืบสานพระราชดำริ

กล้วยไม้รองเท้านารี ที่เกาะอยู่บนคาคบต้นก่อ ในป่ากิ่วแม่ปาน บนดอยอินทนนท์ อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นส่วนหนึ่งของการนำกล้วยไม้รองเท้านารีคืนสู่ป่า ภายใต้การดำเนินงานของโครงการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์ ตามพระราชดำริในพื้นที่ภาคเหนือ (ดอยอินทนนท์)

ความอยู่รอดของกล้วยไม้เหล่านี้ จะเป็นไปได้ต้องอาศัยความร่วมมือของชาวไทยภูเขาในพื้นที่ ที่ทำหน้าที่มัคคุเทศก์ท้องถิ่น นำนักท่องเที่ยวเดินชมธรรมชาติของกิ่วแม่ปาน ให้ความรู้ความเข้าใจในการดูแลรักษาผืนป่าแก่นักท่องเที่ยว และยังช่วยกันสอดส่องดูแลไม่ให้มีการลักลอบนำพืชพันธุ์ออกจากผืนป่าแห่งนี้

กล้วยไม้รองเท้านารีที่นำไปปลูกในป่าดอยอินทนนท์นั้น เป็นการขยายพันธุ์จากการเพาะเลี้ยงในพื้นที่ของโครงการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์ฯ ที่อยู่ในบริเวณดอยอินทนนท์ และยังเปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าเยี่ยมชมกล้วยไม้รองเท้านารีนานาพันธุ์ภายในโรงเรือน และยังมีกล้วยไม้สายพันธุ์อื่น รวมทั้งเฟิร์นที่นำมาจัดแสดง 17ชนิด อีกทั้งยังมีการรวบรวมไลเคนเพื่อทำการศึกษาด้วย

           โ

ดย ดร.เครือวัลย์ พิพัฒน์สวัสดิกุล นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการพิเศษ หัวหน้าโครงการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์ตามพระราชดำริในพื้นที่ภาคเหนือ (ดอยอินทนนท์) เล่าว่านอกจากภารกิจในการอนุรักษ์กล้วยไม้รองเท้านารีในภาคเหนือแล้ว ยังทำการศึกษาวิจัยการขยายพันธุ์แหล่งที่ถูกต้องเพื่อขยายพันธุ์ปล่อยคืนสู่ป่า โดยรองเท้านารีในประเทศไทยมีอยู่14ชนิด และสายพันธุ์ย่อยอีก 4-8ชนิด ทางโครงการกำลังรวบรวมขยายพันธุ์สำหรับฟื้นฟูประชากรเพื่อการอนุรักษ์ เป็นรองเท้านารีในพื้นที่สูงอากาศเย็นจำนวน11ชนิด

และยังประชาสัมพันธ์งานอนุรักษ์ผ่านทางโซเชี่ยลมีเดียและนักท่องเที่ยวที่มาเยี่ยมชมปีละ 3-4หมื่นคน ร่วมเผยแพร่งานอนุรักษ์กับกิจกรรมที่จัดขึ้นในชุมชน รวมทั้งการสัมมนาวิชาการต่างๆ อีกทั้งยังลงพื้นที่ให้ความรู้ด้านการอนุรักษ์กับชุมชนอย่างใกล้ชิด ซึ่งทางชุมชนจะได้ประโยชน์ในเรื่องการท่องเที่ยว

ผลจากการประชาสัมพันธ์พบว่าประชาชนมีความสนใจในด้านการอนุรักษ์กล้วยไม้รองเท้านารีมากขึ้น อย่างไรก็ตาม ดร.เครือวัลย์ยอมรับว่ายังมีความกังวลในเรื่องพื้นที่อยู่อาศัยของรองเท้านารีลดลงเพราะการขยายตัวของเมือง

ดร.เครือวัลย์ยังเล่าด้วยว่า ทางโครงการได้ต่อยอดโครงการตามแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยอนุรักษ์พรรณไม้ต่างๆที่อยู่ในพื้นที่สูงเพื่อให้มีการใช้ประโยชน์ได้อย่างยั่งยืน

สำหรับ โครงการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์ตามพระราชดำริในพื้นที่ภาคเหนือ (ดอยอินทนนท์) อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ.2547 ตามพระราชดำริของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ให้พิจารณาหนทางในการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารี  ซึ่งเป็นกล้วยไม้ไทยที่หายากและใกล้จะสูญพันธ์ไปจากแผ่นดินไทย  เนื่องจากถูกลักลอบเก็บออกจากป่าส่งไปจำหน่าย ยังต่างประเทศและให้หน่วยงานที่ดำเนินการปรับปรุงแนวทางการดำเนินงานให้เหมาะสมยิ่งขึ้น  เนื่องจากกล้วยไม้รองเท้านารี ซึ่งเป็นกล้วยไม้ไทยที่หายากและมักถูกลักลอบเก็บออกจากป่า ส่งไปจำหน่ายยังต่างประเทศจนกระทั่งใกล้สูญพันธุ์ไปจากแผ่นดินไทย

 

บทโดย สุวินา เอี่ยมสุทธา